Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu của tình hình khiếu nại, tố cáo (KN, TC) hiện nay được chỉ ra tại Báo cáo 422/BC-CP về công tác giải quyết KN, TC năm 2020 của Chính phủ.

Lượt đoàn đông người đến KN, TC, kiến nghị phản ánh giảm 17,7%

Báo cáo 422/BC-CP ngày 11/9 nêu rõ, trong bối cảnh diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, có thời điểm cả nước phải thực hiện giãn cách xã hội nhưng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn chỉ đạo đảm bảo thông suốt trong công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC; yêu cầu thực hiện tốt các biện pháp bảo đảm an toàn sức khỏe, phòng, chống dịch bệnh đối với công dân và lực lượng cán bộ tiếp công dân. Các cấp, các ngành thực hiện đồng bộ các giải pháp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết KN, TC, góp phần bảo đảm ổn định tình hình an ninh, trật tự, phục vụ các nhiệm vụ chính trị quan trọng, nhất là tổ chức thành công Đại hội Đảng bộ các cấp.

So với năm 2019, số lượt công dân đến các cơ quan Nhà nước KN, TC, kiến nghị phản ánh giảm 4%, số đoàn đông người giảm 17,7%, số vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính Nhà nước giảm 11,5%. Tuy nhiên, tổng số đơn thư các loại tăng 1,6%. Về KN, so với năm 2019 giảm 5,8% số đơn, 15,5% số vụ việc thuộc thẩm quyền; số đơn KN về lĩnh vực đất đai tiếp tục chiếm đa số trong tổng số đơn KN (61,5%). Về TC, so với năm 2019 tăng 20,8% số đơn, giảm 0,8% số vụ việc thuộc thẩm quyền. Nội dung TC trong lĩnh vực hành chính chiếm đa số (64,8%).

 Một hoạt động đối thoại cấp quận tại Hà Nội. Ảnh: hanoimoi

Cơ chế, chính sách pháp luật còn bất cập, chưa phù hợp

Nguyên nhân chủ yếu của tình hình KN,TC hiện nay là do một số cơ chế, chính sách pháp luật còn bất cập, chưa phù hợp, làm phát sinh khiếu kiện, nhất là trong lĩnh vực đất đai; khiếu kiện ở một số lĩnh vực khác có diễn biến phức tạp. Mặt khác, pháp luật về tiếp công dân, KN cũng có những bất cập nhất định.

Bên cạnh đó, công tác quản lý Nhà nước còn không ít tồn tại, hạn chế, nhất là khâu công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình những vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân; Một số công chức chưa thực hiện đầy đủ chức trách, nhiệm vụ; có trường hợp gây phiền hà, sách nhiễu, vụ lợi cá nhân. Trong công tác giải quyết KN, TC, Thủ trưởng cơ quan hành chính ở một số nơi chưa thực hiện nghiêm theo quy định của pháp luật. Còn tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, ngại đối thoại với dân, chưa tập trung, quyết liệt giải quyết dứt điểm các vụ việc KN, TC phức tạp, kéo dài.

Mặt khác, việc thực hiện công tác giám sát của các cơ quan chức năng ở một số địa phương, nhất là giám sát việc thực thi pháp luật ở những lĩnh vực hay phát sinh KN, TC, còn hạn chế. Công tác phối hợp có lúc chưa tốt, một số trường hợp giữa các cấp, các ngành còn thiếu thống nhất trong giải quyết vụ việc.

Không chỉ vậy, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tuy đã có nhiều cố gắng và đạt được một số kết quả, nhưng nhìn chung hiệu quả chưa cao. Có những trường hợp vụ việc đã được cơ quan chức năng rà soát, giải quyết đúng chính sách, pháp luật, có lý, có tình, tổ chức đối thoại, vận động nhưng công dân vẫn tiếp khiếu; có trường hợp phản ứng tiêu cực, bị kẻ xấu lợi dụng lôi kéo, kích động gây rối hoặc tham gia khiếu kiện đông người gây mất an ninh, trật tự.

Công khai, minh bạch quá trình xây dựng, ban hành, thực hiện chính sách, pháp luật

Năm 2021 tình hình KN, TC dự báo sẽ vẫn diễn biến phức tạp, Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành tiếp tục thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về tiếp công dân, KN, TC, các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về tiếp công dân, giải quyết KN, TC. Bên cạnh đó, chấn chỉnh những tồn tại, yếu kém trong quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực, đặc biệt là các lĩnh vực dễ phát sinh KN, TC; đẩy nhanh tiến độ và công khai, minh bạch quá trình xây dựng, ban hành, thực hiện chính sách, pháp luật nhằm hạn chế phát sinh KN, TC.

Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo các cơ quan chức năng nắm chắc tình hình KN, TC trên địa bàn; giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ việc KN, TC thuộc thẩm quyền mới phát sinh; làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở gắn với công tác dân vận, tích cực vận động quần chúng Nhân dân chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, hạn chế việc KN, TC không đúng quy định; tìm tòi, phát huy cách làm mới, phù hợp trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh Covid-19. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác kiểm tra, rà soát, giải quyết các vụ việc KN, TC đông người, phức tạp, kéo dài; tổ chức thực hiện nghiêm túc, triệt để các quyết định, kết luận giải quyết KN, TC đã có hiệu lực.

Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chủ tịch UBND các cấp tăng cường chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra việc tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KN, TC; nghiêm túc thực hiện chế độ tiếp công dân định kỳ và đột xuất, công khai lịch tiếp công dân trên cổng thông tin điện tử của cơ quan. Tăng cường trao dồi, phối hợp giữa các cơ quan ở Trung ương và địa phương, tạo sự thống nhất trong quá trình xem xét, giải quyết, nhất là đối với những vụ việc phức tạp. Có giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả thực hiện kết luận các cuộc thanh tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về tiếp công dân, KN, TC.

Ngoài ra, triển khai đồng bộ, quyết liệt Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về Cơ sở dữ liệu Quốc gia về KN, TC ngay sau khi được phê duyệt; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông vào hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và thực hiện tốt chính sách đối với cán bộ làm công tác này./.