Ảnh minh họa

Phạm vi bài viết này chỉ đề cập đến việc tổ chức kê khai và công khai đối với các đối tượng quy định tại Điều 1 của Thông tư số 08/2013/TT-TTCP (trừ Khoản 1).

Theo Thông tư 08/2013/TT-TTCP hướng dẫn:

Về thực hiện trình tự, thủ tục kê khai TSTN

1. Chậm nhất là ngày 30 tháng 11 hàng năm, bộ phận phụ trách công tác tổ chức, cán bộ tiến hành: (a) Lập danh sách Người có nghĩa vụ kê khai của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình, trình người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phê duyệt; danh sách phải xác định rõ đối tượng thuộc cấp ủy quản lý, đối tượng thuộc cấp trên quản lý, đối tượng thuộc cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý; (b) Gửi danh sách Người có nghĩa vụ kê khai đến các cơ quan, tổ chức, đơn vị trực thuộc; (c) Gửi mẫu Bản kê khai tài sản, thu nhập (sau đây gọi là Bản kê khai), hướng dẫn và yêu cầu Người có nghĩa vụ kê khai thực hiện việc kê khai tài sản, thu nhập (Khoản 1, Điều 5)

2. Bộ phận phụ trách công tác tổ chức, cán bộ sao lục, gửi, lưu, quản lý Bản kê khai như sau: “Gửi bản chính đến Ban tổ chức Đảng, 01 bản sao đến cơ quan Ủy ban kiểm tra của cấp ủy Đảng quản lý người kê khai, nếu người đó là cán bộ thuộc diện cấp ủy quản lý (theo phân cấp quản lý cán bộ). Gửi bản chính đến cơ quan tổ chức cấp trên đối với người kê khai do cấp trên quản lý (hoặc gửi bản sao nếu người đó thuộc cấp ủy quản lý). Gửi bản sao đến cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi sẽ công khai Bản kê khai để thực hiện việc công khai theo quy định; sau khi công khai, lưu bản này cùng hồ sơ của Người có nghĩa vụ kê khai tại cơ quan mình. Bộ phận tổ chức, cán bộ mở sổ theo dõi việc giao, nhận Bản kê khai” (điểm b, Khoản 3, Điều 5)

Về công khai bản kê khai

Về nguyên tắc “Bản kê khai của Người có nghĩa vụ kê khai phải công khai với toàn thể cán bộ, công chức, viên chức của cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi người đó thường xuyên làm việc (khoản 1, Điều 7). Tùy tình hình của cơ quan, đơn vị, việc lựa chọn hình thức công khai (bằng hình thức niêm yết hoặc công khai tại cuộc họp) do người đứng đầu quyết định.

Trình tự, thủ tục công khai:

(1) Hàng năm, bộ phận phụ trách công tác tổ chức, cán bộ phải xây dựng, trình người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phê duyệt kế hoạch công khai Bản kê khai trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình.

(2) Nội dung kế hoạch công khai Bản kê khai bao gồm: (a) Lựa chọn hình thức, phạm vi công khai phù hợp với điều kiện, đặc điểm về tổ chức, hoạt động, quy mô của cơ quan, tổ chức, đơn vị; (b) Xác định các nhiệm vụ phải thực hiện: Nếu công khai bằng hình thức niêm yết cần phải xác định vị trí niêm yết, danh sách người kê khai phải niêm yết ở từng vị trí, phương án bảo vệ, tổ chức thu nhận thông tin phản hồi, thời gian bắt đầu, thời gian kết thúc niêm yết. Nếu công khai bằng hình thức công bố tại cuộc họp cần phải xác định danh sách người kê khai tương ứng với phạm vi công khai; thời gian, địa điểm cuộc họp, người chủ trì, thành phần cuộc họp, tổ chức tiếp nhận phản ánh, trình tự tiến hành cuộc họp; (c) Thời gian triển khai việc công khai; (d) Phân công thực hiện; (e) Biện pháp đảm bảo thực hiện.

(3) Phổ biến kế hoạch công khai được phê duyệt, kèm theo danh sách và bản sao các Bản kê khai gửi các đơn vị trực thuộc.

(4) Các đơn vị tổ chức thực hiện kế hoạch công khai, lập báo cáo việc thực hiện gửi về bộ phận tổ chức cán bộ.

(5) Bộ phận tổ chức, cán bộ tiến hành tổng hợp, báo cáo tình hình thực hiện công khai trong cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Trên thực tế, qua kiểm tra cho thấy việc tổ chức kê khai TSTN và công khai bản kê khai còn nhiều hạn chế, sai sót.

Về trách nhiệm của người đứng đầu, nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị (đơn vị) thiếu chủ động tổ chức kê khai, hầu hết chỉ triển khai khi có nhắc nhở, đôn đốc của cấp trên; việc lập danh sách xác định người có nghĩa vụ kê khai chưa được quan tâm, có đơn vị danh sách kê khai không được phê duyệt. Bộ phận phụ trách công tác tổ chức, cán bộ chưa nắm được quy trình, quy định tổ chức kê khai do đó thiếu sự hướng dẫn và yêu cầu đối với người khai; sai sót trong tiếp nhận, xử lý, lưu giữ bản khai. Hầu hết các đơn vị đều không mở sổ theo dõi việc giao, nhận Bản kê khai; nhiều người khai chưa đúng mẫu, người khai không ký trên các tờ trong bản kê khai; bản khai không được lưu cùng hồ sơ của Người có nghĩa vụ kê khai tại đơn vị mình.

Việc tổ chức công khai bản kê khai gần như chưa thực hiện đúng quy định. Tại các đơn vị đã kiểm tra đều nhận được ý kiến là việc công khai bằng hình thức niên yết khó thực hiện do khối lượng bản kê khai nhiều, đơn vị đã lựa chọn hình thức công khai thông qua họp và đã thực hiện; tuy nhiên hồ sơ công khai không được lưu lập; không có kế hoạch công khai, không có biên bản cuộc họp với sự tham gia của đại diện Ban chấp hành công đoàn cơ quan…. Trên thực tế việc công khai chưa được thực hiện.

Như vậy quy định về minh bạch tài sản và thu nhập trong đó có việc tổ chức kê khai TSTN đã được thực hiện từ lâu nhưng chưa thực sự được quan tâm của cả người đứng đầu, cơ quan tổ chức có nhiệm vụ tham mưu cũng như đối với người có nghĩa vụ kê khai. Từ thực tế trên cho thấy cần phải tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu về thực hiện quy định pháp luật về minh bạch TSTN. Tiếp tục tuyên truyền, quán triệt các quy định của pháp luật về minh bạch TSTN để nâng cao nhận thức, trách nhiệm giám sát của toàn xã hội về chủ trương giải pháp phòng ngừa tham nhũng này. Cần đẩy mạnh công tác thanh tra trách nhiệm thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, chú trọng nội dung về thực hiện minh bạch TSTN; phát hiện, xử lý kịp thời trách nhiệm của người đứng đầu, của cơ quan tham mưu và cả những người có nghĩa vụ phải kê khai vi phạm quy định về tổ chức thực hiện kê khai TSTN; cần phải xử lý sai phạm đúng với quy định, trong đó chú trọng xử lý trách nhiệm của người đứng đầu để làm gương.

Với sự quan tâm chung, hy vọng rằng những hạn chế tồn tại về kê khai TSTN như nêu trên sẽ được nhìn nhận và có giải pháp khắc phục trong thời gian tới./.