Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái. Ảnh: V.Bình

“Các ĐBQH đã thảo luận sôi nổi, tâm huyết, trách nhiệm nhiều ý kiến xác đáng về dự thảo luật do Chính phủ trình QH”, Tổng Thanh tra nói và xin tiếp thu ý kiến.

Kiểm soát chưa hiệu quả do chưa quản lý được dữ liệu kê khai

Ông cũng giải trình làm rõ vấn đề liên quan đến các quy định công khai, minh bạch tài sản, thu thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn.

Theo Tổng Thanh tra, trong quá trình chuẩn bị dự án luật, Chính phủ đều thông qua lựa chọn phương án nhằm cụ thể hóa chủ trương của Đảng về minh bạch, kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. 

Nghị quyết Trung ương 3 khóa X (năm 2006) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí nêu rõ, “tiến tới tất cả đảng viên là cán bộ, công chức đều phải kê khai tài sản”.

Tiếp đó, Kết luận số 21 (Hội nghị Trung ương 5 khóa XI năm 2012) khẳng định, “từng bước mở rộng diện kê khai và phạm vi công khai kết quả kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức”.

“Như vậy, Trung ương Đảng đã 2 lần chỉ đạo về việc tiến tới, từng bước mở rộng diện kê khai và phạm vi công khai kết quả kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức”, ông Lê Minh Khái nói.

Cũng theo Tổng Thanh tra, kết quả tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng cho thấy, nguyên nhân dẫn đến việc kiểm soát chưa có hiệu quả không phải vì diện kê khai rộng mà do chưa quản lý được dữ liệu kê khai, chưa kiểm soát được biến động và xác minh được tài sản, thu nhập.

“Việc quy định các cơ quan, tổ chức kiểm soát tài sản, thu nhập là cần thiết nhằm hình thành, quản lý hệ thống cơ sở dữ liệu về tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Ông cũng cho rằng, cần giao cho các cơ quan, tổ chức này chức năng, nhiệm vụ cụ thể để góp phần nâng cao hiệu quả phát hiện, xử lý tham nhũng thông qua kiểm soát tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức; bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và bảo đảm tính khả thi.

Cần phòng, chống tham nhũng khu vực ngoài Nhà nước

Về việc mở rộng đối tượng áp dụng Luật Phòng, chống tham nhũng sang khu vực ngoài nhà nước, theo Tổng Thanh tra, việc mở rộng này đã bám sát chủ trương của Đảng.

Kết luận số 10-KL/TW đưa ra nhóm giải pháp thứ 8 là “từng bước mở rộng hoạt động phòng, chống tham nhũng ra khu vực ngoài Nhà nước”.

Phương án này còn xuất phát từ đòi hỏi của chính các tổ chức, doanh nghiệp để xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, liêm chính; từ chủ sở hữu, các thành viên, những người tham gia đóng góp cho hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp nhằm đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của họ.

Công ước Liên hợp quốc về Chống tham nhũng mà Việt Nam là thành viên cũng có quy định về áp dụng các biện pháp phòng, chống tham nhũng đối với tổ chức, doanh nghiệp trong khu vực ngoài Nhà nước.

Để từng bước mở rộng hoạt động phòng, chống tham nhũng, thì trước mắt cần lựa chọn những tổ chức, doanh nghiệp mà trong mô hình quản trị có nguy cơ cao làm phát sinh hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn và hành vi đó gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội, cá nhân, tổ chức có liên quan.

Trên cơ sở đó, bắt buộc các chủ thể này phải thực hiện một số biện pháp phòng, chống tham nhũng theo Luật Phòng, chống tham nhũng.

Dự thảo luật quy định, áp dụng đối với tổ chức xã hội, công ty đại chúng, tổ chức tín dụng và quỹ đầu tư, tập trung vào việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát tài sản, thu nhập của người giữ vị trí lãnh đạo, quản lý.

“Qua rà soát cho thấy, các đạo luật chuyên ngành (như Luật Doanh nghiệp, Luật Chứng khoán, Luật Các tổ chức tín dụng…) ở một mức độ nhất định đã có quy định nhằm phòng ngừa các hành vi vi phạm trong quan lý, điều hành, nhưng chưa rõ ràng và đầy đủ. Vì vậy, cần đưa ra quy định về việc áp dụng Luật Phòng, chống tham nhũng đối với nhóm chủ thể này”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Tuy nhiên, những nội dung trên, còn nhiều ý kiến ĐBQH khác nhau.

“Tiếp thu ý kiến của các vị ĐBQH, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc kỹ lưỡng để hoàn thiện dự thảo luật báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ QH trong các kỳ họp tới”, Tổng Thanh tra cho hay.