Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong vừa có báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội về một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ Tư. Theo đó, tổng số án phải thi hành liên quan đến việc thu hồi tài sản tham nhũng năm 2022 là 3.973 việc, tương ứng với 89.609 tỷ 972 triệu đồng. Trong đó, số có điều kiện thi hành là 2.739 việc tương ứng với 43.593 tỷ 296 triệu đồng; đã thi hành xong 1.895 việc, tương ứng với 15.989 tỷ 592 triệu đồng. Tuy vậy, theo Thanh tra Chính phủ, thu hồi tài sản do tham nhũng vẫn đạt tỷ lệ thấp. Đã thu hồi gần 15.990 tỷ đồng tài sản do tham nhũng

Báo cáo cũng cho biết, ngăn chặn, xử lý nghiêm và thu hồi tài sản tham nhũng là một trong những giải pháp quan trọng trong hoạt động thanh tra, đã được Thanh tra Chính phủ quan tâm thực hiện theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Nguồn: quochoi.vn 

Về thi hành án liên quan đến việc thu hồi tài sản tham nhũng năm 2022, tổng số phải thi hành là 3.973 việc, tương ứng với 89.609 tỷ 972 triệu đồng; trong đó: số có điều kiện thi hành là 2.739 việc tương ứng với 43.593 tỷ 296 triệu đồng; đã thi hành xong 1.895 việc, tương ứng với 15.989 tỷ 592 triệu đồng, tăng hơn 11.895 tỷ đồng, tương đương tăng 290,51% về tiền so với năm 2021. Cũng theo Thanh tra Chính phủ, trong 9 tháng đầu năm 2022, ngành Thanh tra tiến hành đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện 5.586 kết luận và quyết định xử lý về thanh tra, trong đó có 3.440 kết luận thanh tra đã hoàn thành 100% các nội dung phải thực hiện (chiếm 61,6% tổng số kết luận thanh tra được đôn đốc, kiểm tra trong kỳ). Kết quả: các cơ quan chức năng đã thu hồi 1.089 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 60,3%), 10,2 ha đất; xử lý hành chính 1.714 tổ chức, 4.841 cá nhân; chuyển cơ quan điều tra 76 vụ, 93 đối tượng; khởi tố 5 vụ, 3 đối tượng; ban hành mới, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ 370 văn bản về cơ chế, chính sách, pháp luật theo kiến nghị tại các kết luận thanh tra (đạt tỷ lệ 72,4%). 

Mặc dù kết quả thu hồi tài sản tham nhũng năm sau cao hơn năm trước, song Thanh tra Chính phủ cũng nhận định, việc thu hồi tài sản do tham nhũng vẫn đạt tỷ lệ thấp. Đây “là một trong những hạn chế trong công tác phòng, chống tham nhũng của nước ta hiện nay” – Thanh tra Chính phủ nhận định.  

 5 nguyên nhân dẫn đến thu hồi tài sản tham nhũng đạt tỷ lệ thấp

 Lý giải về tỷ lệ thu hồi tài sản do tham nhũng đạt thấp, Thanh tra Chính phủ chỉ ra 5 nguyên nhân:

Một là, một số quy định của pháp luật về thu hồi tài sản còn bất cập, thiếu quy định về các biện pháp cưỡng chế, chế tài xử lý sau thanh tra để bảo đảm cho việc thu hồi tiền, tài sản theo kết luận thanh tra được hiệu quả.

Hai là, số tiền thu hồi rất lớn nhưng người phải thi hành án hoặc đối tượng thanh tra không có tài sản hoặc tài sản bảo đảm có giá trị thấp. Có những trường hợp cố ý chây ỳ hoặc trốn tránh việc thực hiện, hoặc không có khả năng nộp lại khoản tiền bị cơ quan thi hành án và cơ quan thanh tra thu hồi.

Ba là, thời gian giải quyết các vụ án, vụ việc kéo dài, thời điểm xử lý vi phạm cách xa thời điểm có hành vi vi phạm dẫn đến tài sản dễ bị tẩu tán, che giấu.

Bốn là, vướng mắc về cơ chế, chính sách trong việc xử lý tài sản, làm ảnh hưởng đến quá trình thi hành án và xử lý sau thanh tra, nhất là các quy định liên quan đến lĩnh vực đất đai, bất động sản, trái phiếu, chứng khoán.

Năm là, có những trường hợp pháp lý của tài sản chưa rõ ràng, gây khó khăn trong việc xác định chủ sở hữu để thu hồi. Trong một số vụ án, vụ việc vẫn xảy ra việc đối tượng bỏ trốn. Ngoài ra, việc phối hợp trong tương trợ tư pháp hình sự và thực hiện kết luận thanh tra gặp nhiều khó khăn.

Giải pháp nâng cao tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng

Để khắc phục tình trạng trên nhằm nâng cao tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng, Thanh tra Chính phủ cho rằng, các cấp, các ngành quán triệt và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương, chính sách, pháp luật về thu hồi tài sản tham nhũng, nhất là Chỉ thị số 04-CT/TW ngày 2.6.2021 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế.

Cùng với đó, hoàn thiện các quy định về xử lý sau thanh tra và tăng cường các biện pháp chế tài xử lý hành vi vi phạm trong công tác này nhằm thu hồi tài sản qua hoạt động thanh tra, đồng thời bổ sung lực lượng cán bộ, công chức đủ mạnh để làm công tác này. Tăng cường theo dõi, đôn đốc, xử lý sau thanh tra, thu hồi tài sản. Đồng thời, tăng cường trách nhiệm để các bộ, ngành, địa phương, các đối tượng thanh tra thực hiện đầy đủ, kịp thời kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý sau thanh tra và có giải pháp kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện kết luận, kiến nghị về thanh tra.

Cùng với đó, cần tích cực, chủ động hơn nữa trong công tác thu hồi tài sản, nhất là việc kê biên, phong tỏa, tạm giữ, phục vụ cho việc tổ chức thi hành án, thu hồi tối đa tài sản công bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế. Quan tâm chỉ đạo Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự, trực tiếp là các ngành: Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên, Môi trường, Tư pháp và các ngành có liên quan; nâng cao trách nhiệm trong việc thực hiện và kết luận, định giá tài sản theo trưng cầu, yêu cầu của cơ quan tiến hành tố tụng; phối hợp với các cơ quan Thi hành án dân sự để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thu hồi tài sản. 

Ngoài ra, tăng cường hợp tác quốc tế để thu hồi tài sản tham nhũng trong tố tụng hình sự. Tiếp nhận, xử lý yêu cầu tương trợ tư pháp hình sự của nước ngoài về thu hồi tài sản tham nhũng và đề nghị nước ngoài thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp hình sự về thu hồi tài sản tham nhũng của Việt Nam.

Tại Kỳ họp này, Quốc hội dành 2 ngày rưỡi, từ chiều ngày 3.11 đến hết ngày 5.11 để chất vấn và trả lời chất vấn. 4 nhóm vấn đề chất vấn gồm: Xây dựng, thông tin truyền thông, nội vụ và thanh tra.

Đối với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực thanh tra, phiên chất vấn sẽ tập trung vào các nội dung: Nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động thanh tra, kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật; Biện pháp xử lý, thu hồi tài sản sau thanh tra, việc xử lý đối với tập thể, cá nhân vi phạm, nhất là những nơi để xảy ra vi phạm pháp luật nghiêm trọng; Công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; Giải pháp tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động thanh tra; Giải pháp ngăn chặn, xử lý nghiêm và thu hồi tài sản tham nhũng để tạo lòng tin trong Nhân dân; Công tác phối hợp và giải pháp khắc phục chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán.

Người ngồi ghế “nóng” để trả lời chất vấn là Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ngoài ra, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái và Bộ trưởng các Bộ: Tài chính, Công an, Tư pháp; Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán Nhà nước cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.